Hayao Miyazaki
(宮崎 駿, Miyazaki Hayao, [mijazaki hajao]; d. 5 Ocak 1941) Japon animatör, yönetmen, yapımcı,
senarist, yazar ve manga sanatçısıdır. Studio Ghibli'nin kurucularından olan sanatçı, usta bir hikâye
anlatıcısı ve Japon animasyon filmlerinin yaratıcısı olarak uluslararası beğeni kazanmıştır ve animasyon
tarihinin en başarılı film yapımcılarından biri olarak kabul edilmektedir.
Japonya İmparatorluğu'nun Tokyo şehrinde doğan Miyazaki, küçük yaşlardan itibaren manga ve
animasyona ilgi duydu ve 1963 yılında Toei Animation'a katıldı. Toei Animation'daki ilk yıllarında ara
sanatçı olarak çalıştı ve daha sonra yönetmen Isao Takahata ile işbirliği yaptı. Miyazaki'nin Toei'de
katkıda bulunduğu önemli filmler arasında Köperklerin Yürüyüşü ve Gulliver'in Ay'a Seyahati
sayılabilir. Toei'de Çizmeli Kedi ve Hayvan Hazinesi Adası gibi başka filmlere de önemli animasyonlar
hazırladı. 1971'de A-Pro'ya geçti ve burada Takahata ile birlikte Lupin Üçüncü Bölüm I'i yönetti.
Miyazaki 1973'te Zuiyō Eizō'ya (daha sonra Nippon Animation olarak bilinecek) geçtikten sonra World
Masterpiece Theater'da animatör olarak çalıştı ve televizyon dizisi Geleceğin Çocuğu Conan'ı (1978)
yönetti. İlk uzun metrajlı filmi Cagliostro Şatosu'nun yanı sıra Sherlock Hound adlı televizyon dizisini
yönetmek üzere 1979 yılında Tokyo Movie Shinsha'ya katıldı. Aynı dönemde Nausicaä Rüzgar Vadisi
(1982-1994) mangasını yazmaya ve çizmeye başladı ve Topcraft tarafından üretilen 1984 yapımı film
uyarlamasını da yönetti.
Miyazaki 1985 yılında Studio Ghibli'yi kurdu. Ghibli ile aralarında Gökteki Şato (1986), Komşum Totoro
(1988), Kiki'nin Teslimat Servisi (1989) ve Porco Rosso'nun (1992) da bulunduğu çok sayıda film
yönetti. Filmler Japonya'da eleştirel ve ticari başarı elde etti. Miyazaki'nin Prenses Mononoke filmi
Japonya'da Yılın Filmi Akademi Ödülü'nü kazanan ilk animasyon film oldu ve 1997'de gösterime
girmesinin ardından kısa bir süre için Japonya'da en çok hasılat yapan film haline geldi; Batı dünyasına
dağıtılması Ghibli'nin Japonya dışındaki popülerliğini ve etkisini büyük ölçüde artırdı. 2001 yapımı
Ruhların Kaçışı filmi Japonya tarihinin en yüksek hasılat yapan filmi oldu, En İyi Animasyon Filmi
Akademi Ödülü'nü kazandı ve sıklıkla 2000'li yılların en iyi filmleri arasında gösterildi. Miyazaki'nin
daha sonraki filmleri de -Yürüyen Şato (2004), Ponyo (2008) ve Rüzgar Yükseliyor (2013)- eleştirel ve
ticari başarı elde etti. Rüzgar Yükseliyor'un gösterime girmesinin ardından Miyazaki uzun metrajlı
filmlerden emekli olduğunu açıkladı, ancak 2016'da yaklaşan uzun metrajlı filmi Nasıl Yaşıyorsun?
(2023).
Miyazaki'nin eserleri, insanlığın doğa ve teknolojiyle ilişkisi, doğal ve geleneksel yaşam biçimlerinin
bütünselliği, sanat ve zanaatkârlığın önemi ve şiddet dolu bir dünyada pasifist bir etiği sürdürmenin
zorluğu gibi temaların tekrarlanmasıyla karakterize edilir. Filmlerinin kahramanları genellikle güçlü
kızlar veya genç kadınlardır ve filmlerinin birçoğunda ahlaki açıdan muğlak ve kurtarıcı niteliklere
sahip antagonistler bulunur. Miyazaki'nin eserleri büyük övgüler almış ve ödüllendirilmiştir; Kasım
2012'de olağanüstü kültürel katkılarından dolayı Kültürel Liyakat Kişisi seçilmiştir ve Kasım 2014'te
animasyon ve sinema üzerindeki etkisinden dolayı Akademi Onur Ödülü almıştır. Miyazaki sıklıkla çok
sayıda animatör, yönetmen ve yazar için ilham kaynağı olarak gösterilmiştir.
Ünlü animasyon serileri;
Cagliostro Şatosu (1979)
Nausicaä Rüzgar Vadisi (1984)
Gökteki Şato (1986)
Komşum Totoro (1988)
Kiki'nin Teslimat Servisi (1989)
Porco Rosso (1992)
Prenses Mononoke (1997)
Ruhların Kaçışı (2001)
Yürüyen Şato (2004)
Ponyo (2008)
Rüzgar Yükseliyor (2013)
Nasıl Yaşıyorsun? (2023)
Aldığı ödüller
Miyazaki, Cagliostro Şatosu (1979), Nausicaä Rüzgar Vadisi (1984), Laputa ile Mainichi Film
Ödülleri'nde Ōfuji Noburō Ödülü'nü kazandı: Gökteki Şato (1986), ve Komşum Totoro (1988), ve
Kiki'nin Teslimat Servisi (1989), Porco Rosso (1992), Prenses Mononoke (1997), Ruhların Kaçışı ve
Balina Avı (her ikisi de 2001) ile En İyi Animasyon Filmi dalında Mainichi Film Ödülü. Ruhların Kaçışı
ayrıca En İyi Animasyon Filmi Akademi Ödülü'ne layık görülürken Gökteki Şato (2004) ve Rüzgar
Yükseliyor (2013) adaylık elde etti. Kasım 2012'de Japon hükümeti tarafından üstün kültürel
katkılarından dolayı Kültürel Liyakat Kişisi seçildi. Diğer ödülleri arasında sekiz Tokyo Anime Ödülü,
sekiz Kinema Junpo Ödülü, altı Japonya Akademi Ödülü, beş Annie Ödülü, ve Anime Grand Prix ve
Venedik Film Festivali'nden üç ödül bulunmaktadır.
21.04.2023 - McMaster
